હોળી

હોળી પુષ્ટિમાર્ગ , હોલિકોત્સવ, હોળી પૂજન, શ્રીનાથજી ની હોળી માં અનુંઠિ પરંપરા, હોળી દહન કથા, શ્રીનાથજી સેવા ક્રમ, હોળી કીર્તન.

તિથી : ફાગણ સુદ ચૌદસ

વાર્તા પ્રસંગ  :

કથા તો બધાને ખબર છે કે હિરણ્યકશ્યપુએ પોતાના પુત્ર ભક્ત પ્રહલાદને, જે ભગવાન વિષ્ણુના ઉપાસક હતા, મારવા માટે ઘણા પ્રયાસો કર્યા. તેમાંનો એક પ્રયાસ એ હતો કે તેની બહેન હોલિકાને વરદાન હતું કે જો તે ઓઢણી ઓઢીને અગ્નિમાં પ્રવેશ કરે તો અગ્નિ તેને કોઈ નુકસાન નહીં પહોંચાડે.

આ કારણસર હોલિકા પોતાના ભાઈના પુત્ર પ્રહ્લાદને લઈને અગ્નિમાં બેઠી. જેમ જ અગ્નિ પ્રજ્વલિત થઈ, તેની અંદરની મમતા જાગી. તેને પ્રહલાદની ભક્તિ પર સ્નેહ આવ્યો અને તેણે તે ઓઢણી પ્રહ્લાદને ઓઢાડી. જેના કારણે તે પોતે જ બળી ગઈ અને પ્રહલાદને કશું જ ન થયું.

આ કારણે આ ઉત્સવને ‘હોલિકા પૂજન’ કહે છે.”

होलीका पूजन कथा महत्व

નાથદ્વારામાં સામાન્ય રીતે હોલિકોત્સવ અને હોલિકા પ્રદીપન તિથિ પ્રધાન હોવાથી ફાલ્ગુન શુક્લ પૂર્ણિમાના દિવસે, અને ડોલોત્સવ નક્ષત્ર પ્રધાન હોવાથી જે દિવસે ઉત્તરા ફાલ્ગુની નક્ષત્ર હોય તે દિવસે મનાવાય છે.

ઘણીવાર તિથિ વૃદ્ધિ થાય તો હોલિકોત્સવ ચતુર્દશીના દિવસે મનાવાય છે. હોલી પ્રદીપન પૂર્ણિમાના દિવસે સૂર્યોદય પૂર્વ મુહૂર્ત અનુસાર કરવામાં આવે છે. નાથદ્વારામાં શ્રીજીની સૌથી ઊંચી (32 ફૂટ) હોલી તૈયાર થાય છે. નાથદ્વારામાં સર્વ પ્રથમ શ્રીજીની હોળીનું દહન કરવામાં આવે છે ત્યારબાદ બધી હોલિકાદહન થાય છે.

होलीका दहन मुहूर्त

શ્રીનાથજી દર્શન – હોળી ઉત્સવ  

होलीका दहन मुहूर्त

आज के दिन श्रीजी मे एक अनूठी परंपरा होती है | आज के दिन परम पूज्य श्री तिलकायत जी प्रभु श्रीनाथजी की दाढ़ी रंगेगे | दाढ़ी मे गुलाल लगाएंगे | डोलोत्सव का आरंभ होगा | फिर आज के दिन पहलीबार शयन मे भी  होली खेल होगा | खूब गुलाल उड़ाया जाएगा |

आज के दिन शयन मे श्रीजी के श्री हस्त मे वेत्र धराए जाते है | ताकि प्रभु व्रजभक्तों को घेर शके |

सभी द्वार में डेली मंढे,बंदरवाल बंधे।दोहरा अभ्यंग ।थाली की आरती ।जमनाजल की झरीजी आवे।चार बीड़ा की सिकोरी आवे।

वस्त्र:- घेरदार बागा,चोली,सुथन सब स्वेत लट्ठा के।पाग छज्जेदार स्याम झाई की।पटका मोठड़ा को,दोनों छोर आगे रहे।ठाड़े वस्त्र लाल।पिछवाई स्वेत मलमल की।

आभरण:- फागुन के।श्रृंगार छेड़ान से दो आगुल नीचो।श्रीमस्तक पे मोर चन्द्रिका।वेणु वेत्र सोना के बटदार।आरसी बड़ी डाँड़ी की।पट चीड़ को,गोटी चाँदी की।

राजभोग में भारी खेल होवे।कपोल मंढे।ठोड़ी पे तीन बिंदी लगे।पिछवाई पूरी गुलाल से रँगे।वापे अबीर की चिड़िया बने।चंदुआ चन्दन से छटे।पोटली से गुलाल,अबीर उड़े।

आरती पीछे आभरण बड़े करने।लूम तुर्रा सुनहरी।गठेली की हमेल आवे।शयन के दर्शन में एक वेत्र श्री के हस्त में ठाडो धरावे।दाढ़ी रँगे, पोटली से गुलाल उड़े।

विशेष में दूध घर की हांडी,केसरी पेठा,मीठी सेव,तले सूखे मेवे,गोपी वल्लभ में पूवा आदि अरोगे।

मंगला – हो हो होरी खेलन जैये

राजभोग – डोल मदन गोपाल; हरी को डोल देख

आरती – कछु दिन ब्रज और रहो

शयन – ढोटा दोऊ राय के

Seva kram  courtesy: Shrinathji Temple Nathdwara Management | 

વસંત પંચમી કે પદ, હોરી દંડા રોપણ કે પદ, કુંજ એકાદશી કે પદ, શ્રી ગૂસાઈજી ની અષ્ટપદી, ડોલ કે પદ, હોળી ખેલ ના 40 દિવસ દરમિયાન નિત્ય સેવા ના કીર્તન નીચે આપેલ ઈ-બૂક માં છે.

Vasant Nitya Seva Kirtan

જે અમારા પધ્ય સાહિત્ય શેકશન માં અવેલેબલ છે.