પુષ્ટિપ્રવાહમર્યાદાભેદ – ષોડશ ગ્રંથ

શ્રી વલ્લભાચાર્યજી મહાપ્રભુજી દ્વારા રચિત ષોડશ ગ્રંથ પૈકી એક ગ્રંથ : || પુષ્ટિપ્રવાહમર્યાદાભેદ ||

પુષ્ટિ-પ્રવાહ -મર્યાદા વિશેષણ પૃથક-પૃથક્ ।।

જીવ -દેહ -કિયા -ભેદૈઃ પ્રવાહેણ ફલેન ચ ||૧|| 

વક્ષ્યામિ સર્વ-સન્દેહા ન ભવિષ્યન્તિ યત્ શ્રુતે : ।।

ભક્તિમાર્ગસ્ય કથનાત્` પુષ્ટિર અસ્તીતિ નિશ્ચયઃ ।।૨ || 

‘દ્વૌ ભૂતસર્ગાવિ’ત્યુકૂત્તેઃ`’ પ્રવાહોડપિ વ્યવસ્થિતઃ ।|

વેદસ્ય વિદ્યમાનત્વાત “ મર્યાદાપિ વ્યવસ્થિતા ।।૩।।  

કશ્ચિદેવ હિ ભક્તો હિ ‘યો મદ્ભકૃત’ ઇતીરણાત || 

સર્વત્રોત્કર્ષ-કથનાત્ પુષ્ટિર્ અસ્તીતિ નિશ્ચય :||૪||

ન સર્વોડતઃ પ્રવાહાદ્ હિ ભિન્નો વેદાચ્ચ ભેદતઃ ।। 

‘યદા યસ્યે ‘તિ વચનાત્ ‘નાહં વેદેર’ ઇતીરણાત્ ||૫।। 

માર્ગકત્વેડપિ ચેદ્ અન્ત્યૌ તનુ ભકૃત્યાગમી મતૌ  ।।

ન તદ્દ યુક્તં  સૂત્રતો હિ ભિન્નો યુકત્યા  હિ વૈદિકઃ ।।૬।।

જીવ-દેહ-કૃતીનાં ચ ભિન્નત્વ નિત્યતા-શ્રુતેઃ ।।

યથા તવત્ પુષ્ટિમાર્ગે દ્વયોરપિ નિષેધત: ||૭|| 

પ્રમાણ-ભેદાદ્ ભિન્નો હિ પુષ્ટિમાર્ગો નિરૂપિતઃ || 

સર્ગભેદ’ પ્રવક્ષ્યામિ `સ્વરૂપાંગ-ક્રિયા-યુતમ્ ||૮|| 

ઇચ્છા-માત્રેણ મનસા પ્રવાહ સૃષ્ટવાન હરિ: ||

વચસા” વેદમાર્ગ હિ પુષ્ટિ કા નિશ્ચયઃ ।।૯।।

મુલેચ્છાતઃ” ‘ ફલં લોકે વેદોક્તં  ” વૈદિકેપિ ચ ||

કાયેન  તુ ફલં પુષ્ટૌ   ભિન્નેચ્છાતોડપિ નૈકધા  ||૧૦||

‘તાન અહં દ્વિષતો’ વાકયાદ્ ભિન્ના જીવા: પ્રવાહિણઃ ।।

અત એવેતરો” ભિન્નો સાન્તો મોક્ષ-પ્રવેશત: ||૧૧|| 

તસ્માદ્ જીવા: પુષ્ટિમાર્ગ ભિન્નાએવ ન સંશય: ।।

ભગવદ્-રૂપ-સેવાર્થ તસૃષ્ટિ: નાન્યથા ભવેત્ ।।૧૨।। 

સ્વરૂપેણાવતારેણ લિંગેન ચ ગુણેન ચ ||

તારતમ્યં  ન સ્વરૂપે દેહે વા તત્કિયાસુ  વા ||૧૩॥ 

તથાપિ યાવતા કાર્ય તાવત્ તસ્ય કરોતિ હિ” ।।

તેહિદ્વિધા શુદ્ધ-મિશ્ર-ભેદાન મિશ્રાસ ત્રિધા પુનઃ ।।૧૪।।

પ્રવાહાદિ-વિભેદેન ભગવત્કાર્ય-સિદ્ધયે || 

પૂષ્ટયા   વિમિશ્રા: સર્વજ્ઞા: પ્રવાહેણ ક્રિયારતા: ॥૧૫॥

મર્યાદયા ગુણજ્ઞાસ્તે શુદ્ધાઃ પ્રેમ્ણા -ડતિ-દુર્લભાઃ||

એવું સર્ગસ્તુ તૈષા  હિ …………………॥

 …………………ફલ ત્વત્ર નિરૂષ્યતે ।।૧૬।

ભગવાનેવ હિ ફલ સ યથાવિર્ભવેદ્ ભુવિ ||

ગુણ-સ્વરૂપ-ભેદેન તથા તેષાં ફલં ભવેત્ ||૧૭|| 

આસકૃતો ભગવાન એવ શાપં દાપયિત ક્વચિત્ ।

અહંકારે-ડથવા લોકે તન્માર્ગ-સ્થાપનાય હિ ||૧૮||

 ન તે પાખંડતાં યાન્તિ ન ચ રોગાઘ્રપદ્રવ : ||

મહાનુભાવા: પ્રાયેણ શાસ્ત્ર શુદ્ધત્વ-હેતવે ||૧૯||

ભગવત્-તારતમ્યેન તારતમ્ય ભજન્તિ હિ || 

લૌકિકત્વં  વૈદિકત્વં  કાપટયાત તેષુ  નાન્યથા ||૨૦|| 

વૈષ્ણવત્વં હિ સહજ તતો-ડન્યત્ર વિપર્યયઃ ॥

સમ્બન્ધિનસ્તુ યે  જીવા: પ્રવાહસ્થાસ તથા પરે ।।૨૧।।

 ‘ચર્ષણી’શબ્દ-વાચ્યાસ તે તે સર્વે સર્વ-વર્ત્યેસુ ।। 

ક્ષણાત સર્વત્વમ્ આયાન્તિ રુચિસ્ તેષાં ન કૃત્રચિત્ ।।૨૨।।

તેયાં ક્રિયાનુસારણ સર્વત્ર સકલ ફલમ્ ।।

પ્રવાહસ્થાન” પ્રવક્ષ્યામ

                               સ્વરૂપાંગ  ક્રિયા યુતાન  ॥२३॥

જીવાસ્તે હ્યાસુરા: સર્વે ‘પ્રવૃત્તિચે’તિ વર્ણિતાઃ ।।

તે ચ દ્વિધા પ્રકીર્ત્યન્તે હ્યજ્ઞ-દુર્જ્ઞ -વિભેદતઃ ।।૨૪।। 

દુર્જ્ઞાસ તે ભગવત્પ્રોક્તા હ્યજ્ઞાસ્ તાન્ અનુ યે પુનઃ ।|| 

પ્રવાહેડપિ સમાગત્ય પુષ્ટિસ્થસ્ તેર્ ન યુજ્યતે ।।રપા 

સાંડિપ તેસ તત્કુલે જાત: કર્મણા જાયતે યતઃ ||

…………………………………………..||

।। ઇતિ શ્રીવલ્લભાચાર્યવિરચિત: પુષ્ટિપ્રવાહમર્યાદા ભેદઃ સમ્પૂર્ણતા ।।

Like 2