નાગ પાંચમ – ઊર્ધ્વ ભુજા પ્રાકટ્ય

નાગ પાંચમ ભારત વર્ષ માં અલગ અલગ તિથી એ મનાવાય છે. આપના વ્રજ માં આજ ના દિવસે ઉત્સવ મનાવાય છે. પુષ્ટિમાર્ગ માં આ ઉત્સવ ગિરિરાજજી ના ભાવ થી મનાવાય છે. આજ નો દિવસ પુષ્ટિ શ્રુષ્ટી માટે અત્યંત મંગલ – હર્ષ અને ઉત્સાહ નો દિવસ છે.

તિથી : શ્રાવણ સુદ પાંચમ

આજ ના દિવસે આપણા શ્રી ગોવર્ધનધર શ્રી ગોવર્ધનનાથજી ની ઊર્ધ્વ ભુજા નું પ્રાકટ્ય નું દર્શન થયું હતું. આજના દિવસે ગાય ને ગોતવા આવેલ વ્રજ વાસી ને આપની ઊર્ધ્વ ભુજા ના દર્શન થયા.

દ્વાપર યુગ માં ભગવાન શ્રી ક્રુષ્ણ ના ગુરુ મહર્ષિ શ્રી ગર્ગાચાર્યજી એ હજારો વર્ષ પૂર્વ રચિત ગર્ગ સંહિતા માં ગિરિરાજ ખંડ માં ભવિષ્ય લખ્યું હતું કે કલિયુગ માં શ્રી ક્રુષ્ણ અહી પ્રકટ થશે.

येन रूपेण कृष्णेन घृतो गोवर्धनो गिरि: l
तद्रूपं विद्यते तत्र, राजन् श्रृंगारमंडले ll
अब्जाश्र्वतु: सहस्त्राणि तथा पंचशतानि च l
गतास्तत्र कलेरादौ क्षेत्रे श्रृंगारमंडले ll
गिरिराज गुहामध्यात् सर्वेषां पश्यंता नृप l
स्वतः सिद्धं च तद्रूपं हरे: प्रादुर्भविष्यति ll
श्रीनाथं देवदमनं च वदिष्यन्ति सज्जना: ll

અર્થાત ભગવાન ક્રુષ્ણ ને જે સ્વરૂપ માં ગિરિરાજ પર્વત ધારણ કર્યો હતો એ સ્વરૂપ વર્તમાન માં વ્રજ માં ગુપ્ત રૂપ થી બિરાજમાન છે. કલિયુગ ના 4500 વર્ષ પૂર્ણ થયા પછી. શ્રી ક્રુષ્ણ નું સ્વયં સિદ્ધ સ્વરૂપ વ્રજ માં શ્રી ગિરિરાજજી ના મધ્ય શીખર દેવ શિખર ની કંદરા માંથી સ્વતઃ પકટ થશે. અને આ સ્વરૂપ ને સજ્જન લોકો દેવ દમન  કહીને બોલાવશે.

ગર્ગાચાર્યજી ની વાણી અક્ષરક્ષ સત્ય સિદ્ધ થઈ. વી.સં. 1466 ગુર્જર અષાઢ વદ ત્રીજ ના સૂર્યોદય થતાં શ્રી ગિરિરાજી ના મધ્ય શિખર દેવ શિખર માંથી પ્રભુ ની ઊર્ધ્વ ભુજા નું પ્રાકટ્ય થયું. પછી શ્રાવણ સુદ પાંચમ ના દિવસે એક વ્રજવાસી જે પોતાની ગાય ગોતવા આવેલ એને આપની ઊર્ધ્વ ભુજા ના દર્શન થયા.

પછી 69 વર્ષ સુધી ભુજા ના પૂજન નો ક્રમ ચાલ્યો. પછી વી.સં 1535 ના ચૈત્ર વદ અગયારસ એ પ્રભુના મુખારવિંદ નું પ્રાકટ્ય થયું.  ત્યારે પ્રભુ માત્ર દહી દૂધ ની સામગ્રી આરોગતા.  પછી 14 વર્ષ પછી શ્રી મહાપ્રભુજી એ વી.સં. 1549 માં પ્રભુ ને ગિરિરાજજી માંથી બહાર પધરાવ્યા.

સંપૂર્ણ વાર્તા પ્રસંગ નીચે આપેલ વિડિયો માંથી જાની શકાસે.

શ્રીનાથજી ના પ્રાકટ્ય નું ધોળ અમારા નિત્ય નિયમ શેકશન માંથી પ્રાપ્ત થય શકશે. લિન્ક નીચે આપેલ છે.

શ્રીનાથજી ના પ્રાકટ્ય નું ધોળ

શ્રીનાથજી દર્શન

श्रीनाथजी ऊर्ध्व भुजा प्राकट्य दर्शन

साज – आज श्रीजी में श्री गिरिराजजी की एक ओर आन्योर ग्राम एवं दूसरी ओर जतीपुरा ग्राम | दोनों ग्रामों से व्रजवासी श्रीजी की उर्ध्व भुजा के दर्शन करने जा रहे हैं | ऐसे सुन्दर चित्रांकन से सुशोभित पिछवाई धरायी जाती है |

गादी और तकिया के ऊपर सफेद बिछावट की जाती है तथा स्वर्ण की रत्नजड़ित चरणचौकी के ऊपर हरी मखमल मढ़ी हुई होती है |

वस्त्र:- पिछोड़ा कोयली,सुनहरी पठानी किनारी को।श्रीमस्तक पे कोयली छज्जेदार पाग,सुनहरी जरी की बाहर की खिड़की की।ठाड़े वस्त्र लाल।पिछवाई चितराम की उर्धभुजा प्राकट्य की।

आभरण:- सब मोती के।मध्य को श्रृंगार।चार कर्ण फूल आवे।त्रवल नहीं आवे,बध्धी धरावे।श्रीमस्तक पे जमाव को क़तरा,डाँख को व लूम,तुर्री सुनहरी।कली की माला धरावे।वेणु वेत्र स्याम मीना के।पट कोयली,गोटी चाँदी की।

अनोसर में पाग पे से सुनहरी खिड़की बड़ी करके धरानी।

विशेष में सेव की खीर अरोगे।

मंगला – बोले माई गोवर्धन पर मूरवा

राजभोग – देखो अद्भुत अवगत की गत 

हिंडोरा – झुलत है राधा सुंदर, झुलत लाल गोवर्धनधारी, गृह-गृह ते आई व्रज सुंदर, झुलत रंग हिंडोरे सुंदर 

शयन – माई री झूलत रंग हिंडोरे

Seva kram  courtesy: Shrinathji Temple Nathdwara Management |

नाग पंचमी हिंडोला के पद :

राग  : काफी

नीलांबर पहेर तन गोरें झूलत सुरंग हिंडोरें ॥
मनि मानिक हीरा रतन मुक्ताफल शोभितहे तन गोरें ॥१ ॥
सुद तिथी नागपंचमी दिन दयाल दरस दीवो जोरें ॥
जन्म दिवस जान बलदाऊ को मदन मोहन कृपा करी अतोरें ॥ २ ॥
झुलत रंग बढ्योजु परस्पर झुलावन मिले आय चहुं ओरें ॥
हरिदास प्रभुकी यह शोभा चीत चोर्यो इन नयनकी कोरें ॥३ ॥

राग : बिलावल 

बरसानेकी नारि सबे मिल झूलन आईं॥
नखसीख सबे सिंगार राधिका परम सुहाई ॥
चंद्रावली ललिता सखी जुथ सबे जुर आय॥
गोवरधनकी तरहटी रच्यो हिंडोरो जाय॥ सबेमिलि देखन जेयें ॥१॥
कंचन मनिके खंभ हीरा डांडीजु जराये ॥
चोकी रतन जडाब मरुबे पन्नाजु लगाये ॥
तापर कलसा हेमके उपर ध्वजा फहेराय ॥
मोर पपेया पीठ पीउ करे हो कोयल शब्द सोहाय।॥ सबे मिलि देखन जेयें २ ॥
दिन नागपंचमी जाने सबे व्रजवासी आये ॥
ताल मृदंग उपंग बाजे बहोभांत बजाये॥
नागदमन इंद्रदमन मध देवदमन कहेवाय॥
महामहोच्छव जानकेंहों दई हे भुजा दरसाय॥ सबेमिलि देखन जेयें॥३ ॥
श्री गोवरधन के टादेज सहारन द्रमवेलि॥
गावत ब्रजकी नार सबे नागरिजु नवेली॥
झोटादेत हो मनमें मोद न माय॥
यह सुख शोभा निरखकें हो सूरज बलबल जाय॥ सबेमिलि देखन जेयें ॥४॥

Like 1